نحوه فعالیت شرکت های خارجی

.

شرکت چیست ؟

.

شرکت در لغت به معنای شریک شدن ، انباز گشتن و همدست شدن در انجام کاری می باشد .

در نظام حقوقی ایران دو نوع شرکت وجود دارد که عبارت اند از شرکت مدنی و شرکت تجاری .

مطابق ماده 571 قانون مدنی شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شی واحد به نحو اشاعه .

شرکت های مدنی

.

شرکت مدنی شرکتی است که مطابق مواد قانون مدنی ایجاد می شود و ناظر بر عقود مضاربه ، مساقات ، مشارکت و … می باشد ، از ویژگی های شرکت های مدنی می توان به موارد زیر اشاره نمود :

.

الف ) شخصیت حقوقی مستقل ندارند .

ب ) نیاز به ثبت ندارند .

ج ) ورشکستگی در خصوص آن ها مصداق ندارد و در صورت طلبکار شدن شرکا مشمول قواعد عسر و حرج خواهند شد

د ) اقامتگاه و تابعیت ندارند .

ه ) انحلال شرکت مدنی با افراز و تقسیم اموال بین شرکا صورت می پذیرد .

.

در مقابل در خصوص شرکت های تجاری قانون تجارت تعریف خاصی ارائه ننموده است اما به طور کلی شرکت تجاری شرکتی است که برای کسب سود از فعالیت خاصی مطابق مفاد قانون تجارت تشکیل می شوند .

شرکت های تجاری در قانون تجارت ایران عبارت اند از :

.

شرکت سهامی – شرکت با مسئولیت محدود – شرکت تضامنی – شرکت مختلط سهامی – شرکت مختلط غیر سهامی – شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف

که هر کدام مقررات خاص خود را دارد .

از ویژگی های شرکت های تجاری می توان به موارد زیر اشاره نمود :

.

الف ) شخصیت حقوقی مستقل دارند.

ب ) اقامتگاه و تابعیت دارند.

ج ) انحلال این شرکت قواعد و مقررات خاصی دارد که حتما باید رعایت شود.

د ) ورشکستگی در خصوص این شرکت ها مصداق دارد.

ه ) این شرکت ها حتما باید مطابق مقررات به ثبت برسند .

وضعیت شرکت های خارجی در ایران :

.

نحوه فعالیت شرکت های خارجی در ایران

.

از مفاد ماده 220 قانون تجارت اینچنین بر می آید که شرکت های خارجی مکلف اند مطابق مقررات قانون ثبت شرکت ها مصوب خرداد ماه 1310 به ثبت برسند .

از طرفی مطابق اصل 81  قانون اساسی دادن امتیاز تشکیل شرکت ها و موسسات در امور تجارتی و صنعتی وکشاورزی و معادن و خدمات به خارجیان مطلقا ممنوع است  .

از ظاهر این اصل اینطور بر می آید که ثبت شرکت های خارجی در ایران ممنوع است زیرا قانون اساسی نسبت به قانون عادی ارجحیت دارد .

اما مطابق تفسیر شورای نگهبان در تاریخ 8/1/1360 شرکتهای‌ خارجی‌ که‌ با دستگاههای‌ دولتی‌ ایران‌ قرارداد قانونی‌ منعقد نموده‌اند می‌توانند جهت‌ انجام‌ امور قانونی‌ و فعالیتهای‌ خود در حدود قراردادهای‌ منعقده‌ طبق‌ ماده‌ (3) قانون‌ ثبت‌ شرکتها به‌ ثبت‌ شعب‌ خود در ایران‌ مبادرت‌ نمایند و این‌ امر با اصل‌ 81 قانون‌ اساسی‌ مغایرتی‌ ندارد.

با توجه به نظریه شورای نگهبان در این مورد خاص یعنی زمانی که شرکت های خارجی با دستگاه های دولتی ایران قرارداد قانونی منعقد کرده باشند ثبت شعب یا نمایندگی های شرکت های خارجی در ایران بلا مانع خواهد بود .

نهایتا مطابق قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت های خارجی می توانند مشروط به عمل متقابل از سوی کشور متبوع خود در زمینه هایی که توسط دولت تعیین می شود نسبت به ثبت شعبه یا نمایندگی وفق مقررات قانون ثبت شرکت ها اقدام نمایند .

متن ماده واحده قانون اجازه ثبت شعبه یا نماینگی شرکت های خارجی 

.
‌شرکتهای خارجی که در کشور محل ثبت خود شرکت قانونی شناخته می‌شوند، مشروط به عمل متقابل از سوی کشور متبوع،‌می‌توانند در زمینه‌هائی که توسط دولت جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌شود در چهارچوب قوانین و مقررات کشور به ثبت شعبه یا نمایندگی خود‌اقدام کنند.

.

‌تبصره – آئین‌نامه اجرائی این قانون بنا به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارائی با هماهنگی سایر مراجع ذیربط به‌تصویب هیات وزیران خواهد‌رسید.

.

‌تاریخ تصویب 1376.8.21
‌تاریخ تایید شورای نگهبان 1376.8.28

این موضوع در ماده 7 دستور العمل چگونگی ثبت الکترونیکی شرکت ها و موسسات پیش بینی شده است و متقاضیان می توانند از طریق سایت www.irsherkat.ssaa.ir  نسبت به ثبت شعب و نمایندگی های شرکت های خارجی اقدام نمایند .

تعیین قانون حاکم بر ثبت شرکت های خارجی :

.

مطابق ماده 3 قانون ثبت شرکت ها مصوب 1310 شرکت های خارجی برای اینکه بتوانند توسط شعب خود در ایران فعالیت نمایند باید در مملکت خود شرکت قانونی محسوب شوند و در اداره ثبت تهران نیز به ثبت برسند .

مطابق ماده 3 نظامنامه اجرای قانون ثبت شرکت ها ثبت کلیه شعب شرکت های خارجی در ایران در دایره ثبت شرکت ها صورت می پذیرد .

مطابق ماده 1 طرح اصلاحی آیین نامه ثبت شرکت ها ، شرکت های خارجی توسط اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی صورت می پذیرد .

با جمع مواد بالا به نظر می رسد که در خصوص حوزه ثبت کننده شعب و نمایندگی شرکت های خارجی ، طرح اصلاحی آیین نامه ثبت شرکت ها ملاک عمل است و این امر توسط اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی صورت می گیرد ، که به این مورد در ماده 6 آیین نامه اجرایی قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت های خارجی در باب انحلال شعب و نمایندگی ها نیز اشاره شده است .

با توجه به مواد بیان شده و تاریخ تصویب هر یک و با توجه به اینکه قوانین مذکور همگی قانون خاص هستند مفاد قانون و آیین نامه اجرایی قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت های خارجی که مصوب سال 1376 می باشد ملاک عمل خواهد بود .

نهایتا مطابق ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت های خارجی : شرکت های خارجی که در کشور محل ثبت خود شرکت قانونی شناخته شود مشروط به عمل متقابل در کشور متبوع می توانند نسبت به ثبت شعبه یا نمایندگی خود اقدام نمایند که این موضوع توسط اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی صورت می گیرد .

منظور از شعبه شرکت چیست ؟

.

مطایق ماده 2 آیین نامه اجرایی قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکتهای خارجی شعبه شرکت خارجی ، واحد محلی تابع شرکت اصلی است که مستقیما موضوع و وظایف شرکت اصلی را در محل انجام می دهد .

منظور از نمایندگی شرکت خارجی چیست ؟

.

مطابق ماده 4 قانون اخیر نماینده شرکت خارجی ، شخص حقیقی یا حقوقی است که بر اساس قرارداد نمایندگی ، انجام بخشی از موضوع و وظایف شرکت طرف نمایندگی را در محل بر عهده گرفته است .

اطلاعات و مدارک برای ثبت شعبه شرکت خارجی

.

مطابق ماده 3 قانون اخیر برای ثبت شعبه شرکت خارجی با توجه به سایر مفاد این قانون ، شرکت های خارجی متقاضی موظف اند اطلاعات و مدارک زیر را به همراه درخواست کتبی خود به اداره کل ثبت شرکت ها ارائه دهند . که این مدارک عبارت اند از :

• اساسنامه شرکت ، آگهی تاسیس و آخرین تغییرات ثبت شده در مراجع ذی ربط

• آخرین گزارش های مالی تایید شده شرکت

• گزارش توجیهی حاوی اطلاعات مربوط به فعالیت های شرکت و تبیین دلایل و ضرورت ثبت شعبه در ایران ، تعیین نوع و حدود اختیارات و محل فعالیت شعبه ، برآورد نیروی انسانی ایرانی و خارجی مورد نیاز ، و نحوه تامین منابع وجوه ارزی و ریالی برای اداره امور شعبه .

اطلاعات و مدارک برای ثبت نماینده شرکت خارجی

.

مطابق ماده 5 قانون اخیر برای ثبت نمایندگی شرکت خارجی ، متقاضی ثبت نمایندگی شرکت خارجی در ایران موظف است ترجمه فارسی اسناد و اصل مدارک و اطلاعات زیر را به همراه درخواست کتبی خود به اداره کل ثبت شرکت ها ارائه دهد که این مداک عبارت اند از :

.

• تصویر مصدق قرارداد موضوع ماده 4 این قانون

• مدارک شناسایی شخص متقاضی ، برای اشخاص حقیقی ، تصویر شناسنامه و نشانی اقامتگاه قانونی و برای اشخاص حقوقی ، اساسنامه شرکت و آگهی تاسیس و آخرین تغییرات ثبت شده آن نزد مراجع ذی ربط

• ارائه سابقه فعالیت شخص متقاضی ثبت نمایندگی ، در زمینه امور پیش بینی شده در قرارداد های نمایندگی

• اساسنامه شرکت خارجی طرف نمایندگی ، آگهی تاسیس و آخرین تغییرات ثبت شده آن نزد مراجع ذی ربط

• گزارش فعالیت های شرکت خارجی طرف نمایندگی و تبیین دلایل و ضرورت اخذ نمایندگی

• آخرین گزارش مالی تایید شده شرکت خارجی طرف نمایندگی

• معرفی وزارتخانه های ذیربط

انحلال شعبه و نماینده و امور مربوط به تصفیه آن ها

.

مطابق ماده 6 قانون اخیر اشخاصی که مجوز فعالیت آن ها از سوی مراجع ذی صلاح لغو شود مکلف اند در مهلت تعیین شده توسط اداره ثبت شرکت ها نسبت به انحلال شعبه یا نمایندگی و انجام امور تصفیه اقدام نمایند .

مطابق تبصره این ماده شرکت هایی که مجوز فعالیت شان تمدید نمی شود 6 ماه فرصت دارند تا نسبت به انحلال شرکت ثبت شده و انجام امور تصفیه آن اقدام نمایند .

سایر موارد .

شعبات و نمایندگی های شرکت ها موظفند هر سال گزارش سالانه شرکت اصلی مشتمل بر گزارشهای مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان مستقل مقیم در کشور متبوع را به دستگاه ذیربط ارائه نمایند .