داوری داخلی :

یک داوری طبعاً داخلی است وقتی موضوع مورد اختلاف طرفین داوری منحصراً به یک حاکمیت(کشور) مرتبط است.

مهم نیست که اجرای رأی داور یا داوران در نهایت به خارج از سرزمین تحت حکومت کشوری کشانده شود.

داوری حل وفصل اختلافات توسط شخصی یا اشخاص ثالثی است که صلاحیت خود رابرای رسیدگی به اختلافات کسب میکنند.

که به این شخص یا اشخاص ثالث داور می گویند یکی از روش‌هایی که از قدیم در خصوص حل اختلاف مورد استفاده قرار می‌گرفته، مراجعه به دادگستری است.

در کنار این روش، امروزه یکی ازراه های حل‌ و فصل اختلافات در دعاوی، به خصوص دعاوی تجاری و سرمایه گذاری،  استفاده از شرط داوری است. داوری داخلی چیست؟ چه کاربردی داد ؟

♦️♦️جهت مشاوره حقوقی میتوانید با کلیک بر روی کلمه «مشاوره» با وکیل دادگستری حرفه ای تماس بگیرید و از خدمات ما بهره مند شوید.

 ارجاع به داوری داخلی ؟

وقتی موضوع مورد اختلاف طرفین داوری منحصرا به  یک حاکمیت(کشور) مرتبط است. مهم نیست که اجرای رأی داور یا داوران در نهایت به خارج از سرزمین تحت حکومت کشوری کشانده شود.

مثلا در یک دعوی ارجاع شده به داوری در آلمان بر سر خرید اجناس درآلمان برای استفاده در این کشور داوری داخلی برای کشور آلمان است.

حتی اگر به سبب وجود اموال بلژیک در کشور خودش، مدعی آلمانی ناچار نبود رأی داوری را برای اجرا در دادگاه های بلژیک مطرح کند.

در تعیین خصیصه داخلی یک داوری، تابعیت طرفین نقشی ندارد. بنابراین، حتی یک داوری میان یک دولت خارجی و یک تبعه داخلی ممکن است جنبه ی داخلی داشته باشد. در تعریف حقوقی داوری داخلی بند ت ماده 1 آیین نامه نحوه ارائه خدمات مرکز داوری اتاق ایران در مورد حل و فصل اختلافات تجاری داخلی و بین المللی مقرر می کن: «داروی تجاری داخلی، عبارت است از حل اختلافات و دعاوی راجع به روابط و معاملات تجاری بین اشخاص حقوقی یا حقیقی که در زمان انعقاد موافقت نامه داوری به موجب قوانین ایران، تبعه ایران باشند».

داوری داخلی یک روش برای حل اختلافات حقوقی است که در آن طرفین با استفاده از یک داور یا تعدادی از داوران مستقل و بیطرف، سعی می‌کنند تا به یک توافق درباره مسئله خاصی برسند.

کاربرد داوری داخلی در حقوق بسیار گسترده است: از جمله در مسائل تجاری، خانوادگی، کاری و غیره، برای کسب اطلاعات بیشتر

مزیت های داوری داخلی در حقوق عبارتند از:

البته، همانند هر روش دیگری، داوری داخلی هم دارای محدودیت‌ها و نقاط ضعف خود است. برخی از مشکلات ممکن در داوری داخلی شامل مسائلی مانند ناسازگاری بین طرفین برای انتخاب داوران، پایبندی به تصمیمات داوران توسط طرفین، و کاهش حقوقی برخی افراد می‌باشد.

مراودات قضایی: داوری داخلی می‌تواند به جای مراجعه به دادگاه ها و مراودات قضایی طولانی و هزینه‌بر، یک راه سریعتر و کم‌هزینه‌تر برای حل اختلافات حقوقی فراهم کند.

محرمانگی: در داوری داخلی، فرآیند و تصمیمات در حال حاضر محرمانه است و این می‌تواند برای طرفین حفظ حریم خصوصی و حفظ سازمانی مفید باشد.

اختصاصی: طرفین می‌توانند داورانی را انتخاب کنند که تخصص حقوقی خاصی دارند و اطلاعات بیشتری راجع به صنعت مورد نظر دارند

اقسام داوری

یکی از مهم‌ترین این تقسیمات، تقسیم داوری به دو دسته‌ی داخلی و خارجی است. منظور از داوری داخلی، داوری در داخل کشور میان اتباع همان کشور و بر اساس قوانین داخلی آن کشور است و منظور از داوری خارجی، جایی است که طرف اختلاف یک تبعه‌ی خارجی باشد. در این قسمت دو نوع داوری مورد بررسی قرار می‌گیرد:

داوری خاص

داوری خاص (موردی) که در آن از هیچ سازمان یا نهادی برای انجام داوری تحت اداره و نظارت آن استفاده نمی‌شود و طرفین اختلاف با تشکیل یک داوری مخصوص به خود، قواعد رسیدگی آنرا مشخص و تعریف می‌کنند و پس از رسیدگی به موضوع اختلاف با صدور رأی داوری، داوری منحل می‌شود. بنابراین داوری خاص (موردی) جهت حل و فصل یک ترافع و یک موضوع اختلافی خاص تشکیل می‌گردد و بعد از رسیدگی، مأموریت داوران که علی الاصول از جانب طرفین تعیین می‌گردند، خاتمه می‌یابد.

در این نوع از داوری طرفین باید تمام جزئیات داوری از جمله تعداد داوران، قانون حاکم بر داوری، نحوه انتصاب داوران و غیره را مشخص کنند. کم شدن هزینه‌های اداری و تسریع در رسیدگی از دلایل استقبال اشخاص از داوری موردی است.

داوری نهادی

داوری نهادی (سازمانی) که در آن از سازمان و تشکل ویژه‌ای برای انجام داوری بهره گرفته می‌شود یعنی تحت نظارت سازمان یا مؤسسه خاصی که به تسهیل امر داوری می‌پردازد، صورت می‌گیرد. این نوع داوری پدیده‌ای ضروری برای مدیریت داوری است و چون از آیینی مناسب و مدیریتی سالم برخوردار است، می‌تواند در حل و فصل اختلافات تجاری نقش مؤثرتری ایفا کند.

اصولاً داوری سازمانی در چارچوبی خاص و با ماهیتی قراردادی فعالیت می‌کند. که در آن سازمان داوری، داور و اطراف دعوا در مقابل هم حقوق و تعهداتی دارند. لازم نیست که مراحل دادرسی موردی کاملاً جدا از داوری سازمانی باشد. معمولا تعیین یک داور واجدشرایط میتواند طرفین را به توافق برساند که از یک موسسه داوری تخصصی به عنوان مقام نصب کننده داور استفاده کنند. علاوه بر این، طرفین ممکن است تصمیم بگیرند که در هر زمان از داوری موردی به داوری سازمانی تغییر رویکرد دهند.

انواع داوری در حقوق داخلی ایران

داوری برحسب نوع آن که ناشی از اراده و خواست اطراف دعوا باشد یا به تشخیص و تصمیم دادگاه به داوری اختیاری و داوری اجباری تقسیم می شود.

داوری اختیاری

آن است که طرفین دعوا یا قرارداد به اختیار و تصمیم خود موضوع اختلاف و یا موضوعی که در آینده احتمال تحقق اختلاف در آن میرود را به داورانی جهت حل و فصل موضوع ارجاع دهند. پس در این نوع داوری طرفین با توافق و تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاه طرح شده باشد یا نه و در صورت طرح در هر مرحله ای از رسیدگی باشد به داوری یک یا چند نفر ارجاع می دهند.

داوری اجباری

گاهی اوقات، دادگاه باید طرفین اختلاف یا دعوا را به داوری ارجاع دهد. که در این صورت داوری اجباری است. و در این موارد نمی‌توان بدون در نظر گرفتن رای داور، رای صادر کرد.

موارد داوری اجباری:

داوری اجباری نیز به دو نوع تقسیم می‌شود گاهی اوقات شرط داوری در قرارداد، اجباری است و بسته به الحاقی بودن قرارداد، حتما باید برای حل اختلافات به داوری مراجعه کرد و حالت اجباری دارد. ولی گاهی اوقات نیز بدون اینکه قرارداد یا شرط داوری در کار باشد، قانون‌گذار، حل اختلافات پیش آمده را به عهده داوری می‌گذارد. بنابراین داوری اجباری به دو نوع اجباری قراردادی و اجباری غیرقراردادی تقسیم می‌شود.

داوری اجباری مطلق:

که در این داوری، دادگاه باید طرفین دعوا و اختلاف را به داوری ارجاع دهد.

داوری اجباری نسبی:

که در این داوری، دادگاه باید دعوای مذکور را به داوری ارجاع دهد. به عنوان مثال برای داوری اجباری در قوانین ایران می‌توان به دعوای طلاق اشاره کرد.